Ég fagna því gríðarlega að síðustu daga hefur fólk stigið fram og deilt upplifun
sinni af geðdeildum landsins. Umræða sem er svo nauðsynleg, sérstaklega núna
þegar kerfið okkar er eins gallað og það er og geðheilbrigðismál svelt.
Skipta reynslusögur fólks einhverju máli fyrir stjórnvöld?
Ég velti því fyrir mér hvort þessar reynslusögur sem hafa átt sér stað síðustu
misseri hafi eitthvað að segja varðandi það að stjórnvöld bregðist við með
róttækum hætti sem svo margir eru að bíða eftir. Hversu mörgum mannslífum
þurfum við að sjá á eftir svo þessu verði kippt í liðinn? Manni líður eins og þetta
séu algjörlega ógerlegar breytingar sem þurfa að eiga sér stað því það er ekkert
gert en þetta er það ekki. Ég á mjög erfitt með að skilja aðgerðarleysið og mér
finnst eins og þetta sé tíminn til að hamra járnið á meðan það er heitt. Ég mun
allavega aldrei gefast upp á að vekja athygli á þessum málum.
Við þurfum nauðsynlega sólarhrings opnunartíma á bráðamóttöku geðsviðs
Það vantar talsverðan pening í heibrigðiskerfið okkar svo það sé hægt að taka við
fleira fólki inn á geðdeildirnar, bæta þjónustuna og hafa bráðaþjónustu geðsviðs
opna allan sólarhringinn, allan ársins hring - handleggsbrotnum manni er ekki
sagt að kíkja við eftir helgi þegar það opnar á bráðamóttökunni í Fossvoginum
svo dæmi sé tekið, þar er alltaf opið. Bráðaþjónusta geðsviðs við Hringbraut er
hins vegar eingöngu opin 12.00-19.00 virka daga og 13.00-17:00 um helgar, í
neyðartilvikum er hægt að leita til bráðamóttökunnar í Fossvogi en hún sérhæfir
sig í líkamlegum meiðslum og veikindum. Þetta er langt frá því að vera eðlilegt
eins og þessu er háttað núna!
Reynslusögur sem ættu að vega þungt
Síðustu dagar hafa verið viðburðarríkir í þessum málum. Gunnar Hrafn Jónsson
þingmaður steig fram um helgina og lýsti sinni upplifun af þunglyndi og hvernig
það sé að vera inni á geðdeild. Mjög stórt skref fyrir okkur sem erum að berjast fyrir
vitundarvakningu í þessum málum, örugglega fyrir hann sjálfan líka og alla sem vilja sjá breytingar í þessum málaflokki. Það að þingmaður deili reynslu
sinni af geðdeild er eitthvað sem hefur ekki þekkst hér á landi að ég held og
því merkilegt og gríðarlega flott hjá Gunnari.
Einnig birtist um helgina viðtal við móður sem deildi reynslu sinni á hetjulegan
hátt. Hún hefur misst tvö börn sín, dóttur úr heilahimnubólgu og son úr sjálfsvígi.
Saga sem snerti mig persónulega og tengdi ég mikið við son hennar en líf hans
hefði mjög líklega verið bjargað með góðu heilbrigðiskerfi. Það er því miður
yfirleitt ekki nóg að líða virkilega illa og vera með sjálfsvígshugsanir til að fá
innlögn á geðdeild á Íslandi. Þú þarf að hafa gert afgerandi tilraun til sjálfsvígs
eða vera illa farin/n eftir sjálfsskaða til að vera lagður/lögð inn. Það eru alltof
mörg dæmi um að fólk hafi verið sent heim eingöngu með lyf í farteskinu og sagt
að koma aftur ef líðan þeirra versnar. Sumir binda endi á líf sitt dagana á eftir því
þau finna það svo sterkt að engin hjálp sé fyrir hendi sem þau þurfa nauðsynlega
á að halda.
Þú þarft því miður að vera ansi veikur til að eiga möguleika á innlögn
Ég hef áður skrifað um geðdeildirnar varðandi það að vera á hinum endanum, maníuendanum, og hvað megi bæta þar á bæ. Ég hef hins vegar ekki skrifað um
hvernig það sé að reyna að fá innlögn þegar maður er í kjallaranum eins og ég
orða það.
Ég lét í eitt skipti reyna á það. Þetta var í desember árið 2010, mér leið skelfilega
illa og sjálfsvígshugsanir létu á sér kræla eins og gerist oftast í svo mikilli
vanlíðan. Ég fór á Hringbrautina, óskaði eftir viðtali og lýsti því í kjölfarið hvernig
mér liði og vildi fá að leggjast inn. Mér var sagt hreint út að ég væri ekki ekki
nógu veikur fyrir innlögn. Þunglyndissveiflurnar - u.þ.b. 25 talsins sem ég hef
upplifað frá því ég var 13 ára gamall eru hins vegar með þeim dýpstu sem fólk
upplifir, hefur mér verið tjáð af geðlæknum og fagfólki. Algjört svartnætti og
tilgangur lífsins er enginn á þessum vikum sem á þessu ástandi stendur. Af því að
ég var ekki búinn að reyna sjálfsvíg og ekki með sjálfsskaða utan á mér þá var
mér vísað frá.
Ég má þakka fyrir gott stuðningsnet sem ég hef alltaf haft og bestu fjölskyldu sem
um getur að ég komst upp úr mínu þunglyndi. Ég hef ekki farið niður í djúpt þunglyndi síðan í ársbyrjun 2011 þrátt fyrir sveiflur upp og niður síðan þá, eins og við má búast
hjá fólki með geðhvörf.
Vonandi bjartir tímar fram undan
Ég vona innilega að næstu dagar og vikur verði viðburðaríkir hvað þessi mál
varða. Það er rosalega mikilvægt að við eigum þingmann sem er berjast fyrir
breytingum af öllum krafti. Ég fylgdist með umræðum á þinginu í gær og er
bjartsýnn á að Óttarr Proppé heilbrigðisráðherra, maður sem ég hef mikla trú á,
standi sig vel í sínu embætti - það kæmi mér mjög á óvart ef hann verður ekki
öflugur. Ég hlakka einnig til að sjá hvað forsetinn okkar gerir því ég veit að
Gunnar Hrafn er búinn að leita til hans í þeirri von að koma af stað frekari
vitundarvakningu í þessum mikilvæga málaflokki og einnig gera honum grein
fyrir því að það ríki neyðarástand í geðheilbrigðismálum landsins.
KRK
